(Metni video halinde izlemek isterseniz link: https://www.youtube.com/watch?v=ZO3V9lxqwkw )
Ayırt edici beyaz pudralı yüzleri, göz alıcı süslü saçları ve özel kimonolarıyla dünyanın dört bir yanında hemen fark edilen geyşalar hakkında neredeyse herkesin bir fikri var. Kimileri onların erkeklerin hizmetçisi olduğunu söylerken kimileri ise onların birer seks işçisi olduğunu iddia ediyor. İşin aslında ise geyşalar Japon kültürünün oldukça önemli bir simgesi. Japon dilinde ‘’gei’’ sanat, ‘’sha’’ ise insan anlamına gelmektedir. Yani basit bir şekilde geyşanın aslında sanat insanı şeklinde tercüme edildiğini söyleyebiliriz.
Bir kişinin geyşa olarak isimlendirebilmesi için yıllar süren bir eğitimden geçmesi gerekiyor. Geyşalar hakkında kısa bir araştırma yaparsanız karşınıza mutlaka ‘’maiko’’ sözcüğü çıkar. Bu sözcük henüz geyşa olmamış eğitim aşamasındaki çıraklara denir. Geyşa olma yolundaki maikolar bir dizi ciddi eğitimden geçerler. Örneğin kaligrafi sanatı, müzikal enstrümanlar, çiçek aranjmanı, ve iletişim sanatı gibi dersler alırlar. Aldıkları derslerin pratikleri ise kariyerlerinin her bir gününde devam eder.
Maikolar, geyşa olma yolunda birer öğrenci olsalar da kıyafetleri, takıları ve saç tasarımları birbirinden farklı olmak zorundadır. Örneğin geyşalar sade kimonolar giyerken, maikolar rengarenk süslü kimonolar giyer. Geyşaların aksesuarları maikolarınkine göre daha sadedir. Makyaj yapmayı bir sanat olarak gören geyşa ve maikolar için yine bu konuda da bir ayrım vardır.
Bundan yüzyıllar önce bazı geyşalar güzel olarak nitelendirildiği için dişlerini siyaha boyuyorlardı; ancak bu gelenek 1870 yılında devletin ülkeyi modernleştirme çabaları kapsamında yasaklandı. Yine de bazı geyşalar maikoluktan geyşalığa geçme seremonilerinde dişlerini siyaha boyamaya devam etmektedirler.
Normalde bir geyşa kariyerine 80 - 90 yaşlarına kadar devam eder ve genellikle geyşalar mesleği bırakmayı seçmedikçe evlenemezler. Evliyken geyşalığa devam etmek ve bir eş olmak japonlar için birbirine uygun düşmez olarak görünüyor; ancak geyşaların sevgilisi olabilir ve hatta çocuk doğurabilirler.
Peki geyşalar seks işçisi midir? 1945 yılında Amerikan askerlerinin Japonya’yı işgal etmesinden sonra geyşaları erkeklere hizmet eden hayat kadınları olarak tanıdık; çünkü Amerikan askerleri geyşa kültüründen bi’haberdi. Bundan dolayı batı dünyası geyşaları güzel giyimli elit fahişeler olarak adlandırdılar; ancak japonlar onların birer performans sanatçısı oldukları konusunda ısrar ediyorlar. İşin aslı ise durumdan duruma göre değişiyor. Düşük statüdekiler ya da eğitim aldıkları geyşa evine borcunu ödeyemeyenler için böyle bir olasılık hep söz konusu oldu. Öte yandan müthiş paralar ödenerek varlıklı erkeklerin metresi olmuş geyşaların da varlığı söz konusu. Yine de geyşalar bundan çok daha farklı bir amaca hizmet ediyor.
Geyşaların tıpkı samuraylarınkine benzeyen sessiz kalma kuralları vardır. Hizmet ettikleri erkeklerin özel hayatları hakkında başkalarıyla konuşmaları kesinlikle yasaktır. 1989 yılında bir geyşanın başbakanla ilişkisinin olduğunu itiraf etmesi geyşaların itibarını ve onurunu lekeledi. Bundan iki yıl sonra başka bir geyşa kyoto eğitim merkezinde istismar edildiği ve parasının verilmediği iddiasıyla dava açtı. Sonrasında mahkemede uzlaşmaya varıldı. Geyşanın itiraf ettikleri ‘’Bir Geyşanın anıları’’ isimli kitaba malzeme oldu ve geyşaların prestiji zedelendi.
Peki geyşaların görevleri nelerdir? Onların görevlerinden bir tanesi iş yürüten müşterilerine arabuluculuk yapmaktır. İş adamlarının toplantılarını süslerler. Onlara yüksek itaat gösterirler. Eğer bir müşterisi kargaların beyaz olduğunu iddiaa ederse gülümseyerek ona katılırlar. Aslında başka bir deyişle geyşalara fikirlerini sunmamalıdır.Bir geyşanın attığı her adım ve yaptığı her hareket dikkatle tasarlanmıştır. Yaptıkları her hareketin kökenleri vardır vee Japon ritüellerinin bir parçasıdır. Diz çöküşleri, sadece sağ elinin parmak uçlarını kullanarak ahşap japon kapılarını açmaları ya da odada dağılan bir duman parmak uçlarında dans edişleri nesiller boyunca kulaktan kulağa fısıldanmış japon masallarına dayanır. Geyşalar yüklü miktarda para alsalar da özel kimonoları ve meşakkatli saç tasarımları için bir hayli para harcamaktalar.
Günümüzde hala insanlar seçkin çay evlerinde geyşalarla biraz vakit geçirebilmek için uçuk paralar ödemektedir. Belki de bu yüzden geyşalar dış dünyaya bu kadar merak uyandırıcıdır.
